Wat is Kinderkanker

In ons land krijgen elk jaar ongeveer 600 kinderen tussen 0 en 18 jaar een vorm van kanker. Dat zijn ruim 10 kinderen per week. Ondanks dat de overlevingskans voor kinderen met kanker de afgelopen decennia enorm is toegenomen - momenteel ruim 75% - sterft in Nederland om de 2-3 dagen een kind aan kanker. Na ongevallen is kanker nog steeds de meest voorkomende doodsoorzaak bij kinderen. Er is een groot verschil tussen kanker op de kinderleeftijd en kanker bij volwassenen. De soort kanker is anders, de onderliggende biologie is anders en de behandeling en de genezingskansen zijn anders. Daarom is en blijft onderzoek erg belangrijk!

Ons lichaam bestaat uit allemaal cellen die zich vaak delen, maar ook cellen die afgebroken worden. Dit hoort bij de ontwikkeling van cellen, weefsels en organen. Vooral bij kinderen die groeien zijn er veel cellen die zich delen en organen die zich ontwikkelen. Als organen klaar zijn met ontwikkelen zullen er minder cellen delen en minder cellen afgebroken worden of dood gaan. Soms gebeurd het dat een dergelijke cel niet dood gaat of wordt afgebroken. Vaak is er dan iets fout gegaan in het DNA (de erfelijkheid van de cel, ofwel de genetische code die de cel aanstuurt). De cel raakt de controle kwijt over de celdeling en blijft (snel) delen, waardoor er juist veel cellen ontstaan en er een gezwel gevormd wordt; dit noemen we kanker. Cellen die losraken van het gezwel kunnen zich elders vestigen (bv. In de lever of longen); dit noemen we uitzaaiingen of metastasen. Bij bloed of lymfeklierkanker gaat er iets mis in de voorloper cellen van de verschillende bloed of lymfekliercellen, waardoor deze (snel) delen en gaan woekeren en zo het normale beenmerg-, bloed- of de lymfekliercellen gaan verdringen.

Kanker is voor iedereen een verschrikkelijke ziekte, waarbij overleven alleen maar mogelijk is na hele zware behandelingen. 

Wist je dat er een groot verschil is tussen kanker bij kinderen en bij volwassenen? 

•    Het soort kanker is anders.
Sommige soorten kanker komen vooral of alleen bij kinderen voor, terwijl andere vooral of alleen bij volwassenen voorkomen. Zowel kinderen als volwassenen kunnen bijvoorbeeld leukemie krijgen. Er zijn van dit type kanker echter verschillende soorten. De meest voorkomende soort bij kinderen is acute lymfatische leukemie. Aan de andere kant komt chronische lymfatische leukemie vooral voor bij mensen ouder dan 60 jaar.

•    Een kinderlichaam verschilt heel veel en reageert anders dan een volwassen lichaam. 
Veel medicijnen zijn alleen getest bij volwassenen. De hoeveelheid van een medicijn die aan een kind wordt gegeven wordt vaak berekend aan de hand van het gewicht van een kind ten opzichte van het gewicht van een volwassene. Kinderen zijn echter geen kleine volwassenen. Hierdoor kunnen kinderen heel anders reageren op medicijnen dan volwassenen. 

•    De behandelingen en de genezingskansen zijn ook verschillend. 
Het is niet zo dat een kinderlichaam minder aankan dan een volwassen lichaam. Over het algemeen kunnen kinderlichamen chemotherapie juist beter aan dan het lichaam van een volwassene. Daarom worden kinderen soms zwaarder behandeld dan volwassenen om een zo groot mogelijke kans op overleving te geven. Dit zorgt er echter wel voor dat veel kinderen die genezen later in hun leven last hebben van ernstige gevolgen van de behandeling.  

Hoe wordt vastgesteld dat een kind kanker heeft?

Om een zekere diagnose van de vorm van kanker vast te stellen zal er materiaal verkregen moeten worden; dit zal met behulp van een punctie/ biopt moeten plaatsvinden. Dit stukje weefsel of beenmerg wordt dan onder narcose afgenomen. Het kind merkt daar zelf niets van. Het materiaal wordt opgestuurd naar verschillende laboratoria, die met behulp van allerlei technieken (o.a. microscoop, fluorescentie scans en DNA technieken) vast stellen welke vorm van kanker het kind heeft.
Uitgebreide röntgendiagnostiek met foto’s, echo’s en scans (CT-, MRI- en PET-) kan de uitgebreidheid van de kanker vaststellen. Dit laatste is ook van belang voor de uiteindelijke behandeling.

Hoe wordt kinderkanker behandeld?

De meeste vormen van kinderkanker worden behandeld met chemotherapie. Chemotherapie bestaat uit celdodende geneesmiddelen die via de mond of een infuus (rechtstreeks in een bloedvat) toegediend worden. Bij sommige tumoren zal opereren, waarbij de overgebleven rest van de tumor verwijderd wordt, en/of bestralen, waarbij de (rest) tumor bestraald wordt, ook een onderdeel van de behandeling zijn.
Alle kinderen met een vorm van kanker worden behandeld volgens een (inter-)nationaal protocol, waarbij de hierboven beschreven behandelingen vaak in combinaties weergegeven zijn.

Nieuwe behandelingen zoals immunotherapie zijn in opkomst. Voor welke manier(en) van behandelen gekozen wordt, hangt af van de vorm van kinderkanker. De duur van de behandeling kan variëren van enkele weken tot meer dan een jaar.